Uruguay eski Devlet Başkanı, José (Pepe) Mujica, 13 Mayıs Salı günü, 89 yaşında hayata veda etti.
EKOPOLİTİK-MUSTAFA KEMAL KAYA
Uruguay eski Devlet Başkanı, José (Pepe) Mujica, 13 Mayıs Salı günü, 89 yaşında hayata veda etti. Mujica, karaciğerine metastaz yapmış olan yemek borusu kanseriyle uzun süren mücadelenin sonunda Uruguay'ın başkenti Montevideo'da öldü. Mujica, kalan ömrünü huzur içinde geçirmek istediğini belirterek son aylarında tedavi görmemeyi tercih ettiğini bildirmişti.
ESKİ BİR TUPAMAROS GERİLLASI
Mujica 27 Haziran 1973'te dönemin devlet başkanı Juan María Bordaberry'nin parlamentoyu feshetmesiyle başlayan diktatörlük döneminde baskıya karşı süren silahlı mücadeleye öncülük eden Tupamaros Hareketi liderlerinden biri. Diktatörlük öncesinde şehir gerillasında yer almış ve tutsak düşerek 14 yıl hapis yatmıştı. Diktatörlüğün 1985'te düşmesi sonrasında Tupamarolar’ın legal siyasete yönelmesi döneminde önce Hayvancılık, Tarım ve Balıkçılık Bakanı olarak hükümette görev aldı. Daha sonra 2010'dan 2015'e kadar Uruguay’ın Cumhurbaşkanlığı görevine seçildi. Başkanlığı döneminde, “eşcinsel evliliğin yasallaştırılması, kürtaj hakları, asgari ücretin iki kata çıkarılması ve esrar kullanımının devlet denetiminde yasallaştırılması ve benzeri konut-barınma gibi halkçı reformları gerçekleştirmesiyle öne çıktı. Sade yaşam tarzıyla bilinen Mujica, başkanlık maaşının önemli bir kısmını hayır kurumlarına bağışlayarak yaşamını eşi Lucía Topolansky ile mütevazı bir çiftlikte geçirdi. Ülke liderliğine ve yaşama yaklaşım tarzıyla dünya çapında hayranlık uyandırırken siyasette dürüstlük ve sadeliğin timsali olarak görüldü. Ve “Dünyanın en fakir başkanı” unvanı ile anıldı. Mujica, son demeçlerinde yaşamının nasıl sona ereceğine ilişkin düşüncelerini: "Bir savaşçının dinlenme hakkı vardır" diyerek dile getirmişti. "Pepe" tedaviye son verme kararının ardından Uruguay'da yayımlanan Busqueda dergisine verdiği demeçte "Dürüst olmak gerekirse ölüyorum. Hayat güzel bir macera ve mucize. Mutluluğa değil, zenginliğe odaklanmış durumdayız. Sadece bir şeyler yapmaya odaklanıyoruz ve siz farkına varmadan hayat geçip gidiyor," diyerek, halkına veda etmek istediğini söylemiş ve gözleri dolarak artık herhangi bir medya organına demeç vermeyeceğini ifade etmişti. En son isteği de yaşadığı çiftlikteki sekoya ağacının altına uzun yıllar yanından hiç ayırmadığı köpeği Manuela’nın yanına gömülmek oldu. Mütevazi çiftliğini de Tupamaros hareketi partisine bağışladı.
MUJİCA; “YA HERKES DANS EDECEK, YA DA HİÇ KİMSE!”
“Ya herkes dans edecek, ya da hiç kimse!” Uruguay’da 60’lı yıllarda Tupamaros olarak bilinen (Tupamarolar isimli) toplumcu sol örgütün uzun yıllar dillere pelesenk olmuş sloganıdır yukarıda verdiğimiz bu belgi. Alternatif dünya ideallerinin en görkemli zamanlarında yani 68 kuşağı yıllarında bastınlar düzenledikleri gece kulüplerinin (diskoların) duvarlarına “Ya herkes dans edecek, ya da hiç kimse” yazan ve kimseye zarar vermeden propaganda yapan Tupamarolar’ın en bilinen liderlerinden biri; 14 yıl hapis yatan ve ardından 2010 yılında Uruguay Devlet Başkanı seçilen Jose Mujica’dır. Ayrıca örgütün bu isimlerden biri de yine 14 yıl hapis yatan üyelerinden Henry Engler’dir ve cezaevi sonrası tıp eğitimini tamamlamış ve dünya çapında bir nörobilimci olmuştur.
ÖZEL; “YA HEP BERABER, YA HİÇ BİRİMİZ!”
1956'da hayatını kaybeden Alman toplumcu şair, oyun ve öykü yazarı Bertolt Brecht'in karanlık Nazi döneminde yazdığı bir şiiri CHP Lideri Özgür Özel’in bütün toplantı ve mitinglerinin baş sloganı oldu. Özel bu şiiri ilk kez büyük 6 Şubat Depremi’nin anma törenlerinde okudu.: ''Kim mi kurtaracak seni, köle?/ Görecekler seni kardeş, yuvarlananlar uçuruma/ Duyacaklar çığlıklarını: Seni köleler kurtaracak kurtaracaksa!/ Ya hep beraber ya da hiç birimiz. Kurtulmak yok tek başına yumruktan ve zincirden..” (Bertolt Brecht)
EN FAKİR BAŞKAN PEPE’DEN, CHP LİDERİ ÖZEL’E MİRAS; “ŞİİRLE MUHALEFET!”
CHP Genel Başkanı Özel de son dönemde bütün muhalif eylem ve protestoların ana sloganı olan; “Kurtuluş yok tek başına. Ya hep beraber, ya hiçbirimiz!” sloganını TBMM’deki Grup Toplantısı’nda okudu. Bunun üzerine bizim de aklımıza ilk gelen şey eski Uruguay Devlet Başkanı Jose Mujica’nın (eski) örgütü Tupamaroslar’ın o çok bilinen; “Ya herkes dans edecek ya da hiç kimse” sloganını oldu. Bu iki slogan da iddia ve ideoloji olarak aynı dünya görüşünü savunuyor ve ifade ediyordu. Kısacası; (her iki slogan da) “Ya herkes dans edecek, ya da hiç kimse!” sloganı da, “Kurtuluş yok tek başına. Ya hep beraber, ya hiçbirimiz!” sloganı da; “Eşitlik, özgürlük, hak, hukuk ve adalet” taleplerini içeren ve ifade eden, yığınlarca yaygın slogana dönüştürülmüş şiirsel sözler ve haykırışlardı. Ve en çıplak haliyle de halkın ortak taleplerini dile getiriyordu.
“İKTİDARDA BİR KARA KOYUN: SARAYSIZ BAŞKAN JOSE MUJİCA!”
Uruguay halkının ona uygun bulduğu “Pepe” lakabını ve medyanın ona taktığı “Dünyanın En Yoksul Devlet Başkanı” unvanını taşıyan eski devlet başkanı ve daha eski gerilla Jose Mujica; bundan 10 yıl önce (Kasım 2015’de) İstanbul, İzmir, Eskişehir gibi kentlerde toplantılar, söyleşiler, paneller, imza günleri gerçekleştirdi. Etkinliklerde Jose Mujica, hayata ve devrime dair hikâyelerinin yanı sıra yoksulluktan, adaletten, sosyal sınıfları anlamanın öneminden, tüketim toplumunun sorunlarından, toplumu iyileştirmek için öncelikle kendimizi iyi kılmanın gerekliliğinden, söz etti.
PEPE’Yİ GÖRMENİN VE SESİNİ DUYMANIN DAYANILMAZ KEYFİ!
Jose Mujica 13 Kasım 2015’de İzmir kentinde iki söyleşi gerçekleştirdi. İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenen “Destek İle Yoksulluğu Önleriz” başlıklı birinci söyleşi Ahmet Adnan Saygun Kültür Merkezi’nde (ASKM), Ece Temelkuran moderatörlüğünde gerçekleşti. Mujica burada o sıradan ve sahici üslubu ile; “yaşamı yakalamak yerine kazanma hırsının peşine düşmenin anlamsızlığından, özgürlüğün gündelik hayatımızla ve zaman mefhumu ile ilişkisinden, savaş karşıtlığından, barıştan, yoksulluk ve devrimden” söz etti.
2.söyleşi ise Selahattin Akçiçek Kültür Merkezi’nde Uruguay CNT ve PIT Sendika Federasyonu Başkan Fernando Mario Gambera Orta’nın, Jose Mujico’nın, Kani Beko ve Özgür Özel’in katılımı ile Konak Belediyesi’nin ev sahipliğinde gerçekleşti.
10 YIL ÖNCE İZMİR’DEKİ “MUJİCA’LI PANELDE” ÖZGÜR ÖZEL DE VARDI!
“Emek, Demokrasi ve Barış” başlıklı panelde dönemin CHP milletvekili Özgür Özel ile DİSK Genel Başkanı Kani Beko da panelist olarak hazır bulundu. Ve görüşlerini ortaya koydu. Fernando Mario Gambera Orta ülkelerindeki işçi sınıfının örgütlenme ve çabasından söz ederken Jose Mujica diğer konuşmasında dile getirdiği söylemlerin yanı sıra işçi örgütleriyle geliştirdiği iş birliğine değindi. “İktidarda Bir Kara Koyun: Saraysız Başkan Jose Mujica” kitabının yazarları olan gazeteciler Andres Darza ve Ernesto Tulbovitz da bu etkinlikte kitaplarını imzaladı. 13 Kasım 2015’de Ahmet Adnan Saygun Kültür Merkezi’nde düzenlenen söyleşide Efsane Başkan Ali Marım’ın kayınbiraderi ve Sevim Marım’ın kardeşi emekli mühendis Hulusi Sarıkaya ile de karşılaştığımızı ve ayak üstü sohbet ettiğimizi söylemeden geçmek de olmazdı diyoruz. (İşte bu programdan yaklaşık 2,5 yıl sonra Mujica’nın “mutlu mesut insanlar ülkesi” Uruguay’a; kızım Ekin Kaya’nın düğünü için bulunduğumuz Buenos Aires’ten kısa bir vapur yolculuğu ile gidip görme şansı yakaladık.
RAHMETLİ KAZIM ARSLAN’DAN SEÇİMLERDE “TUPAMARO TAKTİĞİ!”
Talihsiz ve beklenmedik bir şekilde hayata veda eden Denizli siyasetinin en çok bilinen isimlerinden Avukat ve İş İnsanı Kazım Arslan siyasi yaşamı boyunca çok sayıda seçime katılmış bir isim. CHP’de İl Başkanlığı yapan, belediye başkan adaylığı ve milletvekili adaylıkları da bulunan Denizli Milletvekili Kazım Arslan seçim çalışmalarında kullandığı ilginç yöntemlerle de tanınan bir politik aktördü. 7 Haziran 2019’da Antalya’da tatil sırasında geçirdiği beyin kanaması sonucu 65 yaşında hayata veda eden Arslan seçimlerde “Tupamaro taktiği” olarak bilinen propaganda biçimlerini de kullanırdı. Kazım Arslan kullanım dışı otobüsleri kiralar ve şehrin giriş çıkışlarına yol kenarlarına en görünen yerlere koydurur. Daha sonra da bu otobüsleri kendi slogan, fotoğraf ve afişleri ile kaplatarak seçim gününe veya şikayet üzerine buralardan kaldırılana kadar aynı yerde tutardı. (Bu otobüslerden en ünlüsü ve tartışmalı olanı da Kampüs yolu ile Acıpayam Asfaltı’nın -PAÜ Kavşağı- kesiştiği yere koyduğu otobüstü) Bu da; Pepe Mujica’nın liderlerinden olduğu Tupamaros Şehir Gerillası’nın Uruguay’ın başkenti Montavideo’da en yaygın kullandığı taktiklerden biriydi.
Özetle; bu dünyadan “iyi, güzel, halkçı, adaletli, düşünceli, onurlu, bütün canlılara saygılı, dirençli” sıradan ve sahici bir insanlık savaşçısı daha geçti. Işıklar ve huzur içinde uyusun. Anıları herkesin yolunu aydınlatsın… (Netflix’te; El Pepe Yüce bir yaşam belgeseli ile Watch A Twelve Year Night “12 yıllık gece” filmini izlemeniz tavsiyedir)
